Κτηματολόγιο: Πως θα υποβάλετε αίτηση ιδιοκτησίας ακινήτου

Σε ρυθμό κτηματογράφησης έχει μπει τους τελευταίους μήνες η χώρα, καθώς από τον Οκτώβριο του προηγούμενου έτους Δημόσιο και πολίτες επιδίδονται σ΄ έναν σοβαρό και κοπιώδη αγώνα κατάρτισης Κτηματολογίου, προκειμένου και η Ελλάδα να αποκτήσει κάποτε το δικό της ενιαίο σύστημα πληροφοριών, που θα καταγράφει τις νομικές, τεχνικές και άλλες πρόσθετες πληροφορίες για τα ακίνητα, με την ευθύνη και την εγγύηση του Δημοσίου.

Το Κτηματολόγιο είναι μία ψηφιακή βάση δεδομένων, όπου καταγράφονται όλες οι πράξεις που δημιουργούν, μεταβιβάζουν, αλλοιώνουν ή καταργούν δικαιώματα σε ακίνητα. Έτσι, μέσα από αυτή τη βάση πληροφοριών, εύκολα και αξιόπιστα μπορεί κανείς να πληροφορηθεί το σύνολο των δικαιωμάτων για κάθε ελληνικό ακίνητο.

Όλοι οι πολίτες οφείλουν να ανταποκριθούν στο κάλεσμα της κατάρτισης κτηματολογίου. Σε άλλη περίπτωση, θα υποστούν τις συνέπειες του νόμου.

Ειδικότερα, υποχρέωση δήλωσης έχουν όλα τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα με εμπράγματο ή άλλο εγγραπτέο δικαίωμα (κυριότητα, δουλεία, υποθήκη/προσημείωση, αγωγή και ανακοπή, κατάσχεση, μακροχρόνια μίσθωση, χρονομεριστική μίσθωση, χρηματοδοτική μίσθωση, μεταλλειοκτησία, μεταφορά συντελεστή δόμησης) σε ακίνητο. Σε υποβολή δήλωσης υποχρεούνται και όσοι διαχειρίζονται ξένη περιουσία (π.χ. εκκαθαριστικής διαθήκης, σύνδικος πτώχευσης, κηδεμόνας σχολάζουσας κληρονομιάς, εκτελεστής διαθήκης, διαχειριστής ακινήτου κ.λπ.). Επιπλέον, όποιος αποκτά δικαίωμα κατά την τρέχουσα, περίοδο συλλογής δηλώσεων, υποχρεούται να υποβάλει δήλωση ανεξαρτήτως του αν το δικαίωμα έχει δηλωθεί από τον προηγούμενο δικαιούχο. Τέλος, η δήλωση αφορά όλα τα ακίνητα των υπό κτηματογράφηση περιοχών, εντός και εκτός σχεδίου, είτε αστικά, είτε αγροτικά, οικοδομημένα ή όχι.

Σημειώνεται ότι η δήλωση αφορά δικαίωμα και όχι ακίνητο. Δηλαδή, σε περίπτωση που ένα ακίνητο ανήκει σε περισσότερα του ενός άτομα, πρέπει όλοι όσοι έχουν δικαίωμα σε αυτό, να το δηλώσουν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικό Κτηματολόγιο ΑΕ, τον τρέχοντα μήνα ποσοστό 59,6% δικαιωμάτων ακινήτων είναι σε εξελισσόμενη κτηματογράφηση, 31,4% βρίσκεται ήδη σε λειτουργία, για 7% αναμένεται η ανάθεση των σχετικών συμβάσεων και ποσοστό 2% είναι υπό ειδικό καθεστώς κτηματογράφησης.

Ως μη ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με την ηλεκτρονική υποβολή των στοιχείων, οι Έλληνες πολίτες επέλεξαν από την αρχή της διαδικασίας την προσέλευση στα γραφεία κτηματογράφησης (86,8%) και όχι στην υποβολή των απαραίτητων δικαιολογητικών ηλεκτρονικά (μόλις 13,2%). Παρά ταύτα η υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του κτηματολογίου είναι υπόθεση απλή, αρκεί ο ενδιαφερόμενος να προβεί σε δύο βασικές ενέργειες:

• να συμπληρώσει και να υποβάλει το έντυπο της δήλωσης και των συνυποβαλλόμενων εγγράφων (για τη νομική περιγραφή της ιδιοκτησίας) και 
• να εντοπίσει το ακίνητό του πάνω στον κτηματολογικό χάρτη (για την αποτύπωση των γεωμετρικών στοιχείων του ακινήτου ψηφιακά) 

Υποβολή δήλωσης και εγγράφων

Σε ό,τι αφορά, λοιπόν, την υποβολή της δήλωσης, τόσο στα γραφεία κτηματογράφησης, όσο και στο www.ktimatologio.gr διατίθενται ειδικά έντυπα ιδιοκτησίας. Είναι τα Δ1 (συμπληρώνεται από φυσικά πρόσωπα με δικαίωμα κυριότητα ή δουλείας, π.χ. επικαρπία από γονική παροχή, οίκηση κ.λπ.) και Δ2 (κατά κανόνα συμπληρώνεται από νομικά πρόσωπα, καθώς και από φυσικά όταν έχουν να δηλώσουν οποιοδήποτε άλλο δικαίωμα εκτός από κυριότητα και δουλεία. Δηλαδή, εμπράγματη ασφάλεια, κατάσχεση, εγγραπτέα αγωγή κ.λπ.

Το έντυπο Δ1 περιέχει τέσσερις ενότητες: 

• ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥ (συμπληρώνεται άπαξ) 
• ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ 
• ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ 
• ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΑΚΙΝΗΤΟΥ (συμπληρώνονται τόσες φορές όσα και τα δικαιώματα που δηλώνονται)

Κάθε δικαιούχος συμπληρώνει τα πεδία του εντύπου που αφορούν προσωπικά στοιχεία και τα στοιχεία επικοινωνίας του και ακολούθως, μόνο τα πεδία που αφορούν το ακίνητο ή και το δικαίωμά του.

Ποια δικαιολογητικά συνυποβάλλονται με τη δήλωση 

Το έντυπο της δήλωσης πρέπει απαραιτήτως να συνοδεύουν τα εξής δικαιολογητικά: 

• Απλό φωτοαντίγραφο του τίτλου ιδιοκτησίας, που τεκμηριώνει δικαίωμα σε ακίνητο (π.χ. συμβόλαιο) 
• Απλό φωτοαντίγραφο του πιστοποιητικού μεταγραφής/εγγραφής στο υποθηκοφυλακείο 
• Στοιχεία για τον εντοπισμό του ακινήτου 
• Απλό φωτοαντίγραφο της αστυνομικής ταυτότητας ή του διαβατηρίου του δικαιούχου 
• Απλό φωτοαντίγραφο εγγράφου που να αποδεικνύει τον ΑΦΜ (π.χ. απόσπασμα από εκκαθαριστικό σημείωμα εφορία ή λογαριασμός ΔΕΗ)

Διευκρινίζεται ότι αν δεν υπάρχει διαθέσιμο πιστοποιητικό μεταγραφής, είτε ζητείται η χορήγησή του από το υποθηκοφυλακείο με αίτηση, είτε εφόσον τα στοιχεία της μεταγραφής είναι γνωστά (τόμος, αριθμός, ημερομηνία μεταγραφής κ.λπ.), απλώς συμπληρώνονται στο σχετικό πεδίο της δήλωσης και ακολούθως προσκομίζεται το πιστοποιητικό για τη συμπλήρωση της δήλωσης.

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις, που απαιτούν διαφορετικά έγγραφα. Ως εκ τούτου, η συμπλήρωση e-mail είναι ιδιαίτερη σημαντική για τη διαδικασία διεκπεραίωσης, καθώς έτσι θα δίνεται η δυνατότητα επικοινωνίας του Γραφείου Κτηματογράφησης με τον πολίτη.

Εντοπισμός ακινήτων στους κτηματολογικούς χάρτες

Είναι εύκολη διαδικασία όταν πρόκειται για περιοχές δομημένες, όπου υπάρχει οδός και αριθμός. Αλλά στις αγροτικές περιοχές τα πράγματα είναι πιο σύνθετα, εκτός αν είναι περιοχές όπου υπάρχει διοικητική πράξη (π.χ. διανομή, αναδασμός ή πράξη εφαρμογής) οπότε είναι επαρκής πληροφορία η αναφορά του αριθμού της ιδιοκτησίας ή του κληροτεμαχίου, όπως αυτός αναφέρεται στην πράξη.

Αν υπάρχει διαθέσιμο τοπογραφικό διάγραμμα (έστω και παλαιάς χρονολογίας), είναι απαραίτητη η επισύναψή του. Αν όχι, απαιτείται συνεργασία με το προσωπικό του Γραφείου Κτηματογράφησης για τον σωστό εντοπισμό του ακινήτου.

Υπάρχει και η δυνατότητα εντοπισμού ενός ακινήτου, μέσω της Υπηρεσίας Θέασης Ορθοφωτογραφιών, που παρέχει δωρεάν το Ελληνικό Κτηματολόγιο στον ιστότοπό του. Από τη συγκεκριμένη εφαρμογή μπορεί ο ενδιαφερόμενος, επιλέγοντας νομό και ΟΤΑ, να περιηγηθεί στον έγχρωμο ψηφιακό χάρτη της περιοχής που τον ενδιαφέρει και:

• να εντοπίσει το ακίνητό του 
• να τοποθετήσει στον χάρτη τα όριά του (σχεδιάζοντας ένα σκαρίφημα) 
• να μετρήσει τις διαστάσεις και το εμβαδόν του 
• να εκτυπώσει την εικόνα και να την υποβάλει μαζί με τη δήλωσή του. 

Υπολογισμός και καταβολή πάγιου τέλους 

Για την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας καταβάλλεται πάγιο τέλος κτηματογράφησης 35 ευρώ για κάθε δικαίωμα σε κύριο χώρο (διαμέρισμα, κατάστημα, οικόπεδο, κ.λπ.). Για τους βοηθητικούς χώρους (αποθήκες, χώροι στάθμευσης) που αποτελούν αυτοτελείς ιδιοκτησίες, δηλαδή έχουν χιλιοστά στο οικόπεδο και δεν αναφέρονται στον τίτλο ως παρακολουθήματα, το τέλος κτηματογράφησης είναι 20 ευρώ για κάθε δικαίωμα. 

Στις αγροτικές περιοχές τα φυσικά πρόσωπα μόνον, που δηλώνουν περισσότερα από δύο δικαιώματα κυριότητας ή δουλείας στον ίδιο προκαποδιστριακό ΟΤΑ, καταβάλλουν πάγιο τέλος για δύο μόνο δικαιώματα, ανεξάρτητα από τον συνολικό αριθμό δικαιωμάτων που δηλώνουν στον συγκεκριμένο ΟΤΑ. 

Ο υπολογισμός του τέλους γίνεται από το Γραφείο Κτηματογράφησης μετά την προσωρινή καταχώρηση των στοιχείων της δήλωσης. Η υποβολή της δήλωσης ολοκληρώνεται μόνο με την καταβολή του πάγιου τέλους, που μπορεί να γίνει σε όλες τις τράπεζες ή στα αυτοματοποιημένα καταστήματα του δικτύου των ΕΛΤΑ. Σε περίπτωση ηλεκτρονικής υποβολής δήλωσης, η πληρωμή γίνεται μέσω διαδικτυακής εφαρμογής με χρήση πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας.