Καλά αλλά... λίγα τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος

Του Νίκου Ρογκάκου

Σε βάθος χρόνο θα αρχίσουν αν αποτυπώνονται οι επιπτώσεις από την απόφαση για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το ελληνικό χρέος, όπως αποφάσισε ο ESM. Αυτό πήρε σήμερα η ελληνική Κυβέρνηση ως το μόνο χειροπιαστό στοιχείο και τίποτα άλλο!

Και τούτο γιατί, εδώ δεν πρόκειται για «κούρεμα χρέος» αλλά για μία διαχείριση του μεγάλου ρίσκου στην αποπληρωμή. Όπως προκύπτει το 2060 το ελληνικό χρέος θα ελαφρυνθεί κατά περίπου 22% του ΑΕΠ, όπου μόνο λογιστικά, το βάρος του χρέους θα μειωθεί κατά 42δις€.

Τι προβλέπει το πακέτο βραχυπρόθεσμων παρεμβάσεων;

Στην απόφαση περιλαμβάνονται τρεις παρεμβάσεις οι οποίες αν και πηγαίνουν τελικά πιο μπροστά από τον αρχικό σχεδιασμό και χαρακτηρίζονται ως πιο «τολμηρές» από τις πρώτες προβλέψεις, δεν παύει να αποτελούν μέτρα διαχείρισης ρίσκου και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών δεν προέβαλε αντιρρήσεις.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι στο έγγραφο του ESM τονίζεται πως από τις συγκεκριμένες παρεμβάσεις δεν υπάρχει το παραμικρό κόστος για τα κράτη- μέλη.

Ειδικότερα τα μέτρα αυτά προβλέπουν:

1. Εξομάλυνση του προφίλ αποπληρωμής του EFSF βάσει των υφιστάμενων μέσων σταθμισμένων ωριμάνσεων από τα 28 στα 32,5 χρόνια. Στην πραγματικότητα ο ESM διόρθωσε τη στρέβλωση που προκάλεσε το περσινό φάουλ, όταν το Φεβρουάριο του 2015 το υπουργείο Οικονομικών άφησε να εκπνεύσει το δεύτερο πρόγραμμα και υποχρεώθηκε να επιστρέψει τα 10,9 δις ευρώ, ρίχνοντας το μέσο χρόνο ωρίμανσης στα 28,3 έτη, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται «κορυφές» (picks) πληρωμών για τοκοχρεολύσια, δύσκολα διαχειρίσιμες.

2. τη χρήση της χρηματοδοτικής στρατηγικής του ESM/EFSF ανάλογα με την κατάσταση των αγορών για τη μείωση του ρίσκου των επιτοκίων, χωρίς την επιβολή επιπρόσθετου κόστους στις χώρες που συμμετείχαν σε προγράμματα. Πρόκειται για μέτρο που αναπτύσσεται σε τρία πεδία και έχει τη μεγαλύτερη θετική επίπτωση, καθώς εκτιμάται από τον ESM ότι προκαλεί ελάφρυνση 15,3% του ΑΕΠ και κατά 3,4% των δανειακών αναγκών ως το 2060. Συγκεκριμένα το μέτρο αυτό θα χρησιμοποιηθεί μέσω: α) της σταδιακής ανταλλαγής τίτλων του ESM/EFSF που στηρίζουν τα δάνεια για την τραπεζική ανακεφαλαιοποίηση στην Ελλάδα. Η συνολική αρχική αξία αυτών των δανείων ήταν 42,7 δις ευρώ, αλλά ήδη πολλά από αυτά τα ομόλογα έχουν καταλήξει στην ΕΚΤ. Τα υπόλοιπα αντιστοιχούν σε περίπου 33 δις ευρώ και επί της ουσίας μιλάμε για ανταλλαγή τίτλων με νέους μακράς διάρκειας (30ετία) και σταθερού επιτοκίου. Η ανταλλαγή αυτή σημειώνεται ότι θα έχει μικρή επιβάρυνση για τις τράπεζες, οι οποίες σήμερα απολαμβάνουν κυμαινόμενων αλλά μικρότερων επιτοκίων β) του swap επιτοκίων του ESM για τον περιορισμό του ρίσκου από υψηλότερα επιτόκια στις αγορές, κάτι που σημαίνει ότι η Ελλάδα θα αποπληρώσει ληφθέντα δάνεια με ελαφρώς υψηλότερο αλλά σταθερό επιτόκιο άρα βραχυπρόθεσμα θα υπάρξει επιβάρυνση για την Ελλάδα γ) της εισαγωγής ανάλογης χρηματοδότησης για μελλοντικές εκταμιεύσεις στην Ελλάδα υπό το τρέχον πρόγραμμα. Με βάση το τρίτο πρόγραμμα, ως τα μέσα του 2018 αναμένεται να εκταμιευθούν 30 δις ευρώ και όπως προκύπτει από το σχετικό έγγραφο του ESM ένα ποσό της τάξης π.χ. των 10 δις ευρώ θα μπορούσε να ενταχθεί σε αυτόν πυλώνα.

3. την άρση της αύξησης του επιτοκιακού περιθωρίου κατά 200 μονάδες βάσης, που αφορά στην επαναγορά χρέους του δεύτερου ελληνικού προγράμματος για το 2017. Η παρέμβαση αυτή αφορά στα 11,3 δις ευρώ που είχαν χρησιμοποιηθεί για την επαναγορά του 2012 και ως τώρα δεν επιβαρύνονταν με προμήθεια. Το μέτρο αυτό έχει τη μικρότερη θετική επίπτωση: μόλις 220 εκ.€ και μόνο για φέτος, αφού καθώς ανάλογη απόφαση για το 2018 θα πρέπει να ληφθεί μαζί με το «πακέτο» των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης.

Ρέγκλινγκ: Μόνο η συνεχής εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων θα φέρει την τελική επιτυχία

«Τα μέτρα που εγκρίθηκαν από τα όργανα του ESM και του EFSF είναι σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Εκτιμούμε ότι όταν εφαρμοστούν στο σύνολο θα μπορούν να οδηγήσουν σε αθροιστική μείωση της σχέσης χρέους προς ΑΕΠ κατά περίπου 20 ποσοστιαίες μονάδες ως το 2060. Αναμένουμε επίσης οι μεικτές χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας να μειωθούν κατά σχεδόν πέντε ποσοστιαίες μονάδες στον ίδιο χρονικό ορίζοντα», δήλωσε ο Κλάους Ρέγκλινγκ.

«Η ουσιαστική ελάφρυνση χρέους δεν έχει επιπτώσεις στον προϋπολογισμό των κρατών μελών του ESM. Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα του ESM και του EFSF θα ελαφρύνουν το βάρος χρέους της Ελλάδας, αλλά η τελική επιτυχία του προγράμματος εναπόκειται στην συνεχή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων από την ελληνική κυβέρνηση», συμπληρώνει ο επικεφαλής του Ταμείου.