ΥΠΟΙΚ: αυτά είναι τα μέτρα για το χρέος

Νέο απολογισμό των αποτελεσμάτων του Eurogroup σε ότι αφορά το κλείσιμο της αξιολόγησης, τον λεγόμενο «κόφτη», αλλά κυρίως τον χάρτη για την διευθέτησης του χρέους, έκαναν τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου. 

Στην αποτίμηση του Ευκλείδη Τσακλώτου και των συνεργατών του, αναφέρονται διεξοδικά και τα βραχυπρόθεσμα, τα μεσοπρόθεσμα και τα μακροπρόθεσμα μέτρα που αφορούν την εξυπηρέτηση του ελληνικού δημόσιου χρέους, τα οποία θα ληφθούν εντός του προγράμματος στήριξης όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Η αποτίμηση για αξιολόγηση και "κόφτη"

1. Στο Eurogroup επιτεύχθηκε "πλήρης συμφωνία (staff level agreement)", δηλαδή έκλεισε η αξιολόγηση. 

2. Από την δόση των 10,3 δισ. ευρώ "θα δοθεί μια πρώτη καταβολή τον Ιούνιο (7,5 δισεκατομμύρια ευρώ) για την κάλυψη των αναγκών εξυπηρέτησης του χρέους και για να γίνει εκκαθάριση ενός αρχικού μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών, που είναι ουσιαστικό μέτρο στήριξης της πραγματικής οικονομίας". Η επόμενη εκταμίευση θα γίνει "μετά το καλοκαίρι" και θα χρησιμοποιηθεί "για την εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων οφειλών και για την κάλυψη των περαιτέρω αναγκών εξυπηρέτησης του χρέους".  Δηλαδή στην αγορά θα "πέσουν" 3,5 δισ. ευρώ μέχρι τέλος Οκτωβρίου [700 εκατ. το μήνα]. Το ποσό αυτό, που είναι ίσο με το 2% του ΑΕΠ (ή μισό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων), θα πάει στην πραγματική οικονομία.

3. Το Eurogroup υιοθέτησε τον "μηχανισμό έκτακτης ανάγκης", όπως ακριβώς τον είχε εισηγηθεί η ελληνική πλευρά, αποτρέποντας έτσι την επιβολή των "υπό αίρεση μέτρων" [contingent measures], ύψους 2% του ΑΕΠ, ή 3.6 δις ευρώ.

Τι συμφωνήθηκε για το χρέος

4. Συμφωνήθηκε ότι "τα Gross Financing Needs [ήτοι οι συνολικές δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους] θα πρέπει να παραμένουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ κατά την μεσοπρόθεσμη περίοδο και μετά το πρόγραμμα, και κάτω από το 20% του ΑΕΠ, έπειτα". Η Ελλάδα, δηλαδή δεν θα πληρώνει πάνω από το 15% του ΑΕΠ για τόκους και χρεολύσια το μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα και στη συνέχεια θα πληρώνει κάτω του 20% του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό, στο οποίο θα περιλαμβάνονται και τα έντοκα γραμμάτια (τα οποία είναι σταθερά στο ύψος των 14.8 δις το χρόνο), είναι χαμηλό με βάση όλους τους συγκριτικούς δείκτες για χώρες με ανάλογα οικονομικά χαρακτηριστικά. Και μειώνει αποφασιστικά τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για τα επόμενα χρόνια.

Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα

5. Ρυθμίζεται άμεσα το θέμα του χρέους με μέτρα βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Δημιουργείται έτσι ένας σαφής οδικός χάρτης που θα εξομαλύνει τις συνθήκες ρευστότητας στην οικονομία. Και το σημαντικότερο: Ο οδικός χάρτης αρχίζει και τελειώνει εντός του προγράμματος χωρίς να παρατείνει την αβεβαιότητα για μετά. 

α. Βραχυπρόθεσμα και εμπροσθοβαρώς θα υπάρξει:

- Ομαλοποίηση των πληρωμών τόκων. Δεν θα υπάρξουν, δηλαδή,  τα "βουνά" πληρωμών, όπως του 2022 και 2023 -smoothing ["Εξομάλυνση του προφίλ αποπληρωμής για το EFSF, σύμφωνα με την τρέχουσα σταθμισμένη μέση λήξη"].

- Μείωση επιτοκίων σε συγκεκριμένο κομμάτι του χρέους ["Χρήση της χρηματοδότησης από EFSF /ESM για τη μείωση του κινδύνου από τα επιτόκια χωρίς να συνεπάγεται κανένα επιπλέον κόστος"].

- Σταθεροποίηση των επιτοκίων, προκειμένου να μειωθεί το ρίσκο, μέσω της αξιοποίησης εργαλείων  του ESM. Τα σταθερά επιτόκια δημιουργούν ασφαλές επενδυτικό περιβάλλον καθώς αφαιρούν την αβεβαιότητα που προκύπτει από τα κυμαινόμενα.

Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το Eurogroup "η απόφαση για την εξομάλυνση του προφίλ αποπληρωμής του EFSF και τη μείωση των κινδύνων επιτοκίου θα πρέπει να λαμβάνονται ως θέμα προτεραιότητας".

Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος

β. Μεσοπρόθεσμα

- Σύμφωνα με την απόφαση είναι δυνατόν να υπάρξει "μερική εξόφληση των υφιστάμενων δανείων προς την Ελλάδα με τη ενεργοποίηση αχρησιμοποίητων πόρων στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM με σκοπό να μειωθεί το κόστος των επιτοκίων και να επεκταθούν οι διάρκειες". Για παράδειγμα μπορούν να αγοραστούν δάνεια του ΔΝΤ,  για τα οποία το σημερινό επιτόκιο είναι περίπου 3%, από τον ESM. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα το επιτόκιο να πέσει στο 0,9%!

- Χρήση των κερδών του 2014 από τον ESM και αποκατάσταση της μεταφοράς των κερδών από τα ομόλογα των προγραμμάτων ANFA και SMP στην Ελλάδα (από το οικονομικό έτος 2017) προς τον ESM για τη μείωση των μελλοντικών ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών.

- Κατάργηση του περιθωρίου επιτοκίου που σχετίζεται με την επαναγορά χρέους του 2ου ελληνικού προγράμματος για το 2018. Δηλαδή να "πάμε" σε επιτόκια back-to-back, γεγονός που σημαίνει ότι η χώρα θα μπορεί να δανείζεται με χαμηλά επιτόκια. Σήμερα όταν ο ESM δανείζεται για τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας η Ελλάδα πληρώνει το μέσο επιτόκιο δανεισμού του ESM. Αν ισχύσει το back-to-back σημαίνει ότι η χώρα θα πληρώνει το επιτόκιο με το οποίο δανείστηκε ο ESM –που είναι αρκετά πιο χαμηλό!

- Εάν κριθεί απαραίτητο μπορεί να υπάρξει κάποια στοχευμένη αναδιαμόρφωση του EFSF [π.χ. επέκταση της μέσης σταθμισμένης διάρκειας, εκ νέου απόσβεση του προφίλ του EFSF, καθώς και μείωση ή αναβολή των πληρωμών τόκων], στο βαθμό που απαιτείται. προκειμένου να κρατηθεί το GFN [Gross Financing Needs] κάτω από το συμφωνηθέν σημείο αναφοράς, για να ικανοποιηθεί το ΔΝΤ, χωρίς, όμως, να συνεπάγεται κανένα επιπλέον κόστος για τις χώρες του προηγούμενου προγράμματος ή για τον EFSF.

Τα μακροπρόθεσμα μέτρα για το χρέος

γ. Μακροπρόθεσμα

- Συμφωνήθηκε ότι θα υπάρξει "μηχανισμός έκτακτης ανάγκης για το χρέος που θα ενεργοποιηθεί μετά την λήξη του προγράμματος του ESM για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους μακροπρόθεσμα". Δηλαδή θα υπάρχει αυτόματος "κόφτης" [άρα δεν θα υπάρχει διαπραγμάτευση κάθε φορά] και για το χρέος που θα αποφασίζει "μέτρα, όπως η περαιτέρω αναδιαμόρφωση του EFSF και η αναβολή των πληρωμών τόκων"!

- Το ΔΝΤ, που σήμερα συμφωνεί με τις προτάσεις του ESM για τα άμεσα μέτρα, δεσμεύθηκε να κάνει εντός του 2016 "ένα νέο DSA [Ανάλυση Βιωσιμότητας Χρέους]" προκειμένου να διαπιστωθεί αν τα μέτρα που προτείνει ο ESM επαρκούν για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους". Δηλαδή, αν υπάρξουν και άλλες ανάγκες για την υλοποίηση της αναδιάρθρωσης του χρέους, που θα πρέπει να υλοποιηθούν εντός του 2018.

Η έξοδος στις αγορές

6. Οι συμφωνηθείσες παρεμβάσεις για το χρέος επιτυγχάνουν την έξοδο στις αγορές, μέσω της τόνωσης της επενδυτικής εμπιστοσύνης και της εξάλειψης των συνθηκών αβεβαιότητας στην οικονομία. Άλλωστε η συμφωνία εξασφάλισης της βιωσιμότητας του χρέους είναι προσαρμοσμένη στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας. Και εξασφαλίζει, για μακρύ χρονικό διάστημα, την χρηματοδότηση της οικονομίας, υπό πολύ ευνοϊκούς όρους.