Πώς θα γίνει η αναδιάρθρωση των “κόκκινων” επιχειρηματικών δανείων

Δημιουργείται κατάλληλο πλαίσιο εξωδικαστικών συμβιβασμών για υπερχρεωμένες μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, που θα αντιμετωπίζει συνολικά τα χρέη προς τράπεζες, Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, εξασφαλίζοντας παράλληλα την ίση και δίκαιη μεταχείριση μικρών και μεγάλων οφειλετών.

Η κυβέρνηση θα εγγυηθεί για τις βασικές αρχές του ελέγχου βιωσιμότητας και για τα εργαλεία αναδιάρθρωσης, με γνώμονα την εξυγίανση των επιχειρήσεων, την αντικειμενική αξιολόγηση της βιωσιμότητας τους και την αξιοπρεπή διαβίωση των ελεύθερων επαγγελματιών.

Αυτό σημειώνουν στελέχη του υπουργείου Οικονομίας στο ΑΠΕ εξηγώντας τα βασικότερα σημεία του πολυνομοσχεδίου που αφορούν στη ρύθμιση των κόκκινων δανείων.

Όπως αναφέρουν, ο μηχανισμός αναδιάρθρωσης θα είναι τέτοιος ώστε να αποκλείει τους «strategic defaulters» και θα επικεντρώνεται στη διάσωση των υγιών επιχειρήσεων.

Οι ρυθμίσεις του νόμου Δένδια λήγουν στα τέλη Ιουνίου και αφορούν μικρές επιχειρήσεις με τζίρο έως 2,5 εκατ. ευρώ. Η πρακτική εφαρμογή του έχει δείξει ότι μια συμφωνία γενναίου κουρέματος μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών είναι δύσκολο να επιτευχθεί. Το υπουργείο λοιπόν εξετάζει την επέκταση του πεδίου εφαρμογής του νόμου την ένταξη σε αυτόν του συνόλου των επιχειρήσεων και την παράταση της εφαρμογής του προκειμένου να διευκολυνθούν όλες οι επιχειρήσεις και να ρυθμίσουν τα χρέη τους με τη δημιουργία των προαναφερόμενων μηχανισμών αντικειμενικής κρίσης της βιωσιμότητας και εξεύρεσης φόρμουλας εξυγίανσης όλων των βεβαρημένων επιχειρήσεων.

Στο πεδίο της κινητροδότησης ένταξης στους προαναφερόμενους μηχανισμούς εξετάζεται η απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος όσων επιχειρήσεων και επαγγελματιών ωφελούνται από διαγραφές χρεών. Ως τα τώρα, η ωφέλεια από διαγραφή τη διαγραφή χρεών φορολογείτο ως εισόδημα και ήταν γι’ αυτό τον λόγο ήταν αποτρεπτική για τους δανειολήπτες.

Πλαίσιο προστασίας για τα δάνεια που θα μεταβιβαστούν

Μέχρι τα τέλη Ιουνίου θα υπάρξει βελτίωση του Κώδικα Δεοντολογίας των τραπεζών για να αντιμετωπιστούν κενά και αδυναμίες, ώστε να καταστεί προσιτός και λειτουργικός, στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της προστασίας που προσφέρει σε όσους έχουν πραγματική ανάγκη.

Με τις νέες ρυθμίσεις στόχος είναι να μην υπάρξει καμία ουσιαστική διαφορά, για τα δάνεια που θα μεταβιβαστούν σε funds καθώς το πλαίσιο προστασίας είναι το ίδιο με αυτό που ισχύει για τις τράπεζες, ενώ δεν θα χειροτερεύει η θέση του δανειολήπτη. Όπως σημειώνουν τα ίδια στελέχη στο ΑΠΕ,, οι μη τραπεζικές εταιρείες στις οποίες θα διαχειρίζονται δάνεια θα λειτουργούν εντός αυστηρού ρυθμιστικού πλαισίου. Υποχρεώνονται να αδειοδοτούνται και να εποπτεύονται από την ΤτΕ.

Η διαδικασία αδειοδότησης αυτών των εταιρειών να υπηρετεί την αρχή της διαφάνειας στην ταυτότητα των μετόχων, με κριτήρια διαπιστευτήρια της καλής τους φήμης, της εμπειρίας και της ικανότητας. Θα κρίνονται επίσης οι αναλυτικές δράσεις της στρατηγικής των εταιριών, του επιχειρησιακού πλάνου και της μεθοδολογίας διεκδίκησης των δανείων (με έμφαση στην αναδιάρθρωση) κ.ά. Επιτροπή των αρμόδιων υπουργείων θα γνωμοδοτεί επί των αιτήσεων αδειοδότησης και το μητρώο των αδειοδοτούμενων θα δημοσιεύεται στο site της ΤτΕ.

Σε περίπτωση παραβίασης των αυστηρών όρων που τίθενται η ΤτΕ δύναται να αφαιρει την άδεια από τις εν λόγω εταιρείες.

Για την εξυπηρέτηση της ανάκτησης της βιωσιμότητας των βεβαρημένων εταιρειών προβλέπεται ότι οι εταιρείες διαχείρισης θα έχουν τη δυνατότητα χορήγησης νέων δανείων με αποκλειστικό σκοπό την αναχρηματοδότηση των δανείων τους ή την αναδιάρθρωση της δανειολήπτριας επιχείρησης δυνάμει ενός συγκεκριμένου, αμοιβαία αποδεκτού σχεδίου αναδιάρθρωσης.

Υπογραμμίζεται από το υπουργείο ότι όλοι οι κανόνες προστασίας καταναλωτή, ο Κώδικας Δεοντολογίας των τραπεζών, οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης για τον καθορισμό των δόσεων με βάση την πραγματική δυνατότητα αποπληρωμής, ο αναμορφωμένος νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά (νόμος Κατσέλη) κ.λπ. οι οποίοι ισχύουν για τις τράπεζες, θα ισχύουν και για αυτές τις εταιρείες.

Σημειώνεται ότι τα μη πιστωτικά ιδρύματα που θα αποκτήσουν δάνεια θα είναι ΑΕ που θα εδρεύουν στην Ελλάδα ή που θα έχουν έδρα στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο. Όσον αφορά τους αποκτώντες δάνεια από τρίτες χώρες δεν θα έχουν έδρα:

- σε κράτος που έχει προνομιακό φορολογικό καθεστώς

- σε μη συνεργάσιμο κράτος

«Όλα τα παραπάνω συνθέτουν ένα πρωτοφανές θεσμικό πλαίσιο, που συμπυκνώνει τις πρόνοιες Ευρωπαϊκών συστημάτων. Αποτελεί απόσταγμα της μελέτης και διαβούλευσης επί των αστοχιών σε εφαρμοσμένες Ευρωπαϊκές περιπτώσεις, όπου πρόσφατα εκδηλώθηκαν συσσωρευμένα προβλήματα από τις πρακτικές των μη τραπεζικών ιδρυμάτων (πχ Ιρλανδία)» όπως εξηγούν τα στελέχη του υπουργείου.

Θεσμοί υποστήριξης

Δημιουργείται ένα ευρύ Δίκτυο Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών με 30 κέντρα σε όλη τη χώρα. Η ενημέρωση και νομική/οικονομική συμβουλευτική υποστήριξη των δανειοληπτών (νοικοκυριών, επαγγελματιών και μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων) για ζητήματα χρεών και γενικότερα χρηματοοικονομικής διαχείρισης αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική υπηρεσία για τους ασθενέστερους, που συνήθως έχουν ελλιπή ενημέρωση, μέσα εκπροσώπησης και αδυναμία πρόσβασης σε εξειδικευμένες υπηρεσίες. Κατά συνέπεια ο συγκεκριμένος πυλώνας της στρατηγικής στο χρηματοοικονομικό σύστημα αποτελεί και εργαλείο άσκησης κοινωνικής πολιτικής.

Ακόμη, ενεργοποιείται το επάγγελμα των διαχειριστών αφερρεγυότητας, κάτω από ένα αυστηρό πλαίσιο λειτουργίας, που θα συνδράμουν και θα μεσολαβούν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υπερχρέωσης.

Συστήνεται Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, που θα επεξεργάζεται τα δεδομένα και θα προτείνει βελτιωτικές παρεμβάσεις προς το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, το οποίο επανενεργοποιείται με ουσιαστικές αρμοδιότητες. Η Ειδική Γραμματεία θα κινείται στην κατεύθυνση της εξυπηρέτησης των συμφερόντων του δανειολήπτη καθότι:

- θα μεριμνά για την ομαλή λειτουργία του δικτύου ενημέρωσης και υποστήριξης δανειοληπτών και συντονίζει τη λειτουργία των Κέντρων Ενημέρωσης - Υποστήριξης Δανειοληπτών.

- θα συντονίζει το έργο των εμπλεκόμενων κρατικών φορέων και υπηρεσιών, όπως τα συναρμόδια υπουργεία και η Ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Καταναλωτή» και θα συμμετέχει στα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για κάθε ζήτημα που αφορά στη διαχείριση των θεμάτων αρμοδιότητάς της.

- θα αναπτύξει και θα διαχειρίζεται ένα ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία στοιχεία για την υποβολή αιτημάτων, τον προγραμματισμό και την επεξεργασία τους

- θα σχεδιάζει προγράμματα πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης των ενδιαφερόμενων φορέων και του κοινού για θέματα αρμοδιότητάς της και προώθησης των συμμετοχικών διαδικασιών

Επιπλεόν, δημιουργείται Αρχή για την διαπίστευση της πιστοληπτικής ικανότητας του κάθε πολίτη που θα διασφαλίζει τη δίκαιη και αντικειμενική πιστοληπτική αξιολόγηση και θα διευκολύνει την πρόσβαση σε νέο δανεισμό για όσους το έχουν ανάγκη. Η Αρχή θα συλλέγει όλες τις πληροφορίες αναφορικά με τις οφειλές των φυσικών προσώπων σε Δημόσιο, Ταμεία κ.λπ. εντός ενός αυστηρού πλαισίου προστασίας των προσωπικών δεδομένων.

Μη εξυπηρετούμενα δάνεια

Υπενθυμίζεται ότι με τη νέα νομοθεσία, όπως επισημαίνουν από το υπουργείο Οικονομίας: «η συμφωνία που υλοποιείται προστατεύει την πώλησή σε funds, για το 94% του συνόλου των στεγαστικών κόκκινων δανείων πρώτης κατοικίας με αντικειμενική αξία έως 140.000 ευρώ. Η εξαίρεση από την πώληση σε funds θα ισχύσει για μεταβατική περίοδο 18 μηνών, θα αφορά δάνεια που συνδέονται με την πρώτη κατοικία ανεξαρτήτως κατηγορίας, δηλαδή όχι μόνο τα στεγαστικά δάνεια αλλά και τα καταναλωτικά δάνεια, τα επισκευαστικά, τα δάνεια ελεύθερων επαγγελματιών».

Ακόμα, σε ότι αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που δεν εμπίπτουν στην προηγούμενη κατηγορία, προβλέπεται , πριν τη μεταβίβαση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι τράπεζες να πρέπει -ως αναγκαία προϋπόθεση- να έχουν κάνει πρόσφατη εμπεριστατωμένη και ουσιαστική πρόταση ρύθμισης στους δανειολήπτες, ενώ οφείλουν να επιδεικνύουν αυξημένη ευαισθησία για τις ευπαθείς ομάδες και την προστασία του Καταναλωτή. Κάθε νέος εκδοχέας απαιτήσεων οφείλει να εκκινεί εκ νέου τη Διαδικασία Επίλυσης Απαιτήσεων (ΔΕΚ) του Κώδικα Δεοντολογίας με τις πρόνοιες που αυτή έχει.

Τέλος, με την τροποποίηση του ν.Κατσέλη για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά έχει εξασφαλιστεί η ένταξη στις προστατευτικές ρυθμίσεις του νόμου για περίπου το 65% των δανειοληπτών. Μάλιστα για τις πιο αδύναμες οικονομικά περιπτώσεις προβλέπεται η ενίσχυση τους από το Δημόσιο ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις δόσεις. Ακόμα και στην περίπτωση μεταβίβασης του δανείου σε μη-τραπεζική εταιρεία, η προστασία παραμένει.