Από “σεφ”… “σερβιτόρος” ο Σόιμπλε

Σε άρθρο γνώμης με τίτλο «Ευρώ: ένας πραγματικός φεντεραλισμός για την Ευρώπη»,  ο δημοσιογράφος του περιοδικού Spiegel Βόλφγκανγκ Μίνχαου πραγματεύεται, στην ηλεκτρονική έκδοσή του το θέμα ενός μελλοντικού «πραγματικά ομοσπονδιακού συστήματος».

Η ελληνική κρίση ήταν που αποκάλυψε τη μεγάλη διαφωνία για το μέλλον της Ευρώπης, σύμφωνα με τον έγκριτο δημοσιογράφο. Ριζική λύση θα αποτελούσε «ένας αληθινός φεντεραλισμός (ένα ομοσπονδιακό σύστημα)», ο οποίος «θα ήταν το αντίθετος με το όραμα  του  Βόλφγκανγκ Σόιμπλε», αλλά «θα λειτουργούσε οικονομικά», υπογραμμίζει.

Ο Μινχάου θέτει τα ερωτήματα: «πώς πρέπει να είναι η Ευρώπη στο μέλλον; Και τι θα γίνει με το ευρώ από δω και πέρα;» Ο γερμανικός φεντεραλισμός με επικρατούσα τη «γερμανική οικονομική πολιτική του «φιλελευθερισμού με τάξη» (ordoliberalism), ο οποίος εδράζεται σε κανόνες και περιορίζει όσο το δυνατόν περισσότερο τον δημοκρατικό έλεγχο», είναι το ευρύτερα αποδεκτό ομοσπονδιακό μοντέλο σήμερα στη Γερμανία.  Ομως, σύμφωνα με τον γερμανό δημοσιογράφο, αυτό δεν είναι ο αληθινός φεντεραλισμός.

Σε ένα πραγματικά ομοσπονδιακό ευρωπαϊκό σύστημα, «ο Σόϊμπλε δεν θα ήταν ο μάγειρας, αλλά ο σερβιτόρος» αφού «το βασικότερο στοιχείο ενός τέτοιου συστήματος δεν είναι ο εκ των προτέρων καθορισμός μιας συγκεκριμένης πολιτικής, αλλά ο καθορισμός μιας δημοκρατικής διαδικασίας (λήψης) αποφάσεων".

Σύμφωνα με τον κ. Μίνχαου υπάρχουν δύο δρόμοι που οδηγούν στην αληθινή ευρωπαϊκή ομοσπονδία:

-ο ένας είναι «επί τη βάσει των υπαρχουσών συνθηκών», οπότε «το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ήταν το κέντρο της εξουσίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα ήταν ένα είδος Γερουσίας ή Ανω Βουλής και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή / Κομισιόν θα ήταν η κυβέρνηση»

και

-ο δεύτερος, ο εναλλακτικός. δηλαδή «μια ευρω-ομοσπονδία εκτός (των πλαισίων της) Ε.Ε. με ένα ευρωκοινοβούλιο, έναν υπουργό οικονομικών, μια ευρωπαϊκή δημοσιονομική πολιτική, μια ομοσπονδία με δικά της φορολογικά έσοδα και τη δυνατότητα να καθορίζει τις δαπάνες της.  Και φυσικά με τη δυνατότητα επίσης να δημιουργεί χρέη. Η έκδοση ευρωομολόγων θα ήταν και στις δύο περιπτώσεις ένα κυριαρχικό δικαίωμα της ομοσπονδίας. Τα κράτη μέλη θα έπρεπε σε αυτήν την περίπτωση να υπόκεινται  σε αυστηρότερους κανόνες δημοσιονομικής πολιτικής από ότι μέχρι τώρα.»

Σύμφωνα με τον Μίνχαου, «από οικονομική άποψη ένα τέτοιο σύστημα θα λειτουργούσε αναμφίβολα. Σε αυτήν την περίπτωση θα επανενώνονταν το νόμισμα με το κράτος. Όπως κάθε κράτος είναι σε θέση να διαχειρίζεταο το νόμισμά του, έτσι, στο βαθμό που θα διέθετε τα εργαλεία, θα το μπορούσε και ένα σχετικά ταπεινό ομοσπονδιακό κράτος».

Η αποδοχή, όμως, ενός αληθινά ομοσπονδιακού συστήματος θα σήμαινε την παραίτηση από κυριαρχικά δικαιώματα των εθνών-κρατών της Ευρώπης -και της ίδιας της Γερμανίας φυσικά-, δηλαδή το τέλος της ανεξαρτησίας τους ως κρατών. Ορθώς μάλιστα κατά την άποψη του το έχει επισημάνει και το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο, αφού θα μεταφέρονταν κυριαρχικά δικαιώματα στην ομοσπονδία.

Στην περίπτωση αυτή, ο Γερμανός δημοσιογράφος θεωρεί ότι επιβάλλεται να αποφανθεί ο ίδιος ο λαός με ένα δημοψήφισμα, αφού φεντεραλιστές -με την έννοια αυτή- δεν ήταν οι Γερμανοί πολιτικοί στο παρελθόν, αλλά ούτε και οι πολιτικοί των σημερινών μεγάλων κυβερνώντων κομμάτων.

Συνεπώς τίθεται το ερώτημα πόσες πιθανότητες θα είχε ένα τέτοιο εγχείρημα; Επειδή κατά τον Μίνχαου νέα κράτη δημιουργούνται έπειτα από μεγάλες κρίσεις, όπως λ.χ. εκείνης του κομμουνισμού, οπότε επανενώθηκε η Γερμανία, «η Ευρώπη χρειάζεται μιαν ενοποιητική  «εποικοδομητική κρίση» όπως την ονομάζει, διότι η παρούσα ευρωκρίση είναι διχαστική.

Και καταλήγει με μια καλή και μια κακή είδηση για τους φεντεραλιστές: Η καλή είναι ότι  «μια τέτοια κρίση κάποια στιγμή θα έρθει. Τα ευρωπαϊκά εθνικά κράτη είναι ολοένα και λιγότερο σε θέση να επιλύσουν τα προβλήματα των πολιτών τους, ιδίως σε οικονομικό επίπεδο», εκτιμά. Η κακή είναι ότι «το ευρώ πιθανόν να μην υπάρχει πια τότε».