Ο κώδικας δεοντολογίας για τα «κόκκινα δάνεια» από την ΤτΕ

Του Νίκου Ρογκάκου

Μόνιμη μείωση επιτοκίου, παράταση διάρκειας, αναβολή πληρωμής δόσεων, εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακίνητου, μετατροπή της σύμβασης του δανείου σε χρονομεριστική μίσθωση (leasing), αντικατάσταση παλαιού δανείου με νέο μικρότερου υπολοίπου, αλλά ακόμη  και μεταβίβαση του δανείου σε άλλη τράπεζα προβλέπει ως προτεινόμενες λύσεις ο διευθέτησης για τα "κόκκινα δάνεια" ο Κώδικας Δεοντολογίας των Τραπεζών που εκπόνησε η Τράπεζα της Ελλάδος και δόθηκε για δημόσια διαβούλευση στους εμπλεκόμενους φορείς. 

Ο Κώδικας που αξιοποιεί τον ορισμό του «συνεργάσιμου δανειολήπτη» αλλά και των «εύλογων δαπανών διαβίωσης» βάζει το πλαίσιο με βάση το οποίο οι τράπεζες θα μπορούν να αντιμετωπίζουν από το 2015 τις περιπτώσεις των «κόκκινων» δανείων τους, αλλά και δανείων που ενδεχομένως κινδυνεύουν να βρεθούν στο κόκκινο.

Συγκεκριμένα: 

-Κάθε τράπεζα θα πρέπει να ακολουθεί πέντε στάδια στην διαδικασία αντιμετώπισης των δανείων της που παρουσιάζουν καθυστερήσεις:

Η επικοινωνία με τον δανειολήπτη.
Η συγκέντρωση οικονομικών και άλλων πληροφοριών.
Η αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων.
Η πρόταση των κατάλληλων λύσεων στο δανειολήπτη και
Η διαδικασία εξέτασης των ενστάσεων εφόσον υπάρξουν.

- Οι τράπεζες υποχρεώνονται να ακολουθούν συγκεκριμένες διαδικασίες επίλυσης και προθεσμίες σε τέσσερις κατηγορίες:
Δάνεια με ενδείξεις πιθανής καθυστέρησης.
Δάνεια σε αρχική καθυστέρηση.
Δάνεια με καθυστέρηση άνω των 30 ημερών και
Δάνεια  που βρίσκονται σε καθυστέρηση κατά την έναρξη της ισχύος του, δηλαδή την 1 Ιανουαρίου 2015. 

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ: 

Για την αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων των δανειοληπτών προβλέπεται ότι εφόσον αφορά φυσικό πρόσωπο θα αξιολογούνται:

- η οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη
- το συνολικό ύψος και η φύση των χρεών
- η τρέχουσα ικανότητα αποπληρωμής
- το ιστορικό της οικονομικής συμπεριφοράς τους αλλά και
-  η προβλεπόμενη και αναμενόμενη ικανότητα αποπληρωμής. 

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 

Στην περίπτωση επιχειρήσεων θα αξιολογούνται συμπληρωματικά μεταξύ άλλων:
- το υποβαλλόμενο επιχειρηματικό σχέδιο ή αναδιάρθρωσης.
- η ίδια συμμετοχή των βασικών μετοχών.
- οι προοπτικές ανάπτυξης  του κλάδου κ.α.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΚΟΚΚΙΝΝΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ 

- Βραχυπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης:

Τόκοι μόνο κατά τη διάρκεια βραχυπρόθεσμης περιόδου
Μειωμένες τοκοχρεολυτικές δόσεις κατά τη διάρκεια βραχυπρόθεσμης περιόδου
Περίοδος χάριτος
Αναβολή πληρωμής δόσεων
Τακτοποίηση καθυστερούμενου υπολοίπου
Κεφαλαιοποίηση καθυστερήσεων. 

- Μακροπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης (η διάρκεια της χρονικής περιόδου μεταβολής του σχεδίου αποπληρωμής των οποίων ισούται με ή υπερβαίνει τα πέντε χρόνια):

Μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου.
Αλλαγή τύπου επιτοκίου (π.χ. από κυμαινόμενο σε σταθερό)
Παράταση της διάρκειας.
Διαχωρισμός ενυπόθηκου δανείου σε: βιώσιμο δάνειο με εμπράγματη εξασφάλιση, το οποίο ο δανειολήπτης αποπληρώνει, με βάση την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής,  και σε υπόλοιπο του δανείου, στο οποίο δεν λογίζονται τόκοι έως μια μεταγενέστερη ημερομηνία αποπληρωμής. Επίσης πρόσθετη εξασφάλιση από τον δανειολήπτη, λειτουργική αναδιάρθρωση επιχείρησης, συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο.

Ως οριστική διευθέτηση ορίζεται οποιαδήποτε μεταβολή του είδους της συμβατικής σχέσης μεταξύ της τράπεζας και του δανειολήπτη ή ο τερματισμός της. Οι λύσεις που προτείνονται σε αυτή την περίπτωση  θα εξετάζονται κάθε φορά σε σχέση το ισχύον δίκαιο. 

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 

- Εθελοντική Παράδοση Ενυπόθηκου Ακινήτου στο πλαίσιο ευρύτερης ρύθμισης, μετατροπή σε χρηματοδοτική μίσθωση, με την οποία ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου στη τράπεζα και υπογράφει μια σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης, για ελάχιστη χρονική διάρκεια (συνήθως πέντε χρόνια) και αποκτά τα προβλεπόμενα από το ισχύον δίκαιο δικαιώματα.

- Πώληση και ενοικίαση, με την οποία ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου είτε στην τράπεζα είτε σε τρίτο (άλλο ίδρυμα, άλλο αγοραστή, κρατική εταιρία διαχείρισης ακινήτων κλπ) αποπληρώνοντας μέρος ή το σύνολο του δανείου. Η συμφωνία μπορεί να συνοδεύεται με παραχώρηση του δικαιώματος διαμονής στο ακίνητο για κάποια ελάχιστη χρονική διάρκεια (3 χρόνια) έναντι μισθώματος.

- Άλλες δυνατότητες είναι: η μεταβίβαση του δανείου σε άλλη τράπεζα, η αντικατάσταση παλαιού δανείου με νέο μικρότερου υπολοίπου, η διαχείριση σε εκκαθάριση στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας αλλά και η ρευστοποίηση εξασφαλίσεων για την ικανοποίηση της απαίτησης του ιδρύματος.